Kıyafetin Kökeni Ve Tarihçesi

Kıyafetler veya giysiler, vücuda giyilen farklı malzeme türlerini tanımlamak için kullanılan toplu terimlerdir. Vücudu soğuktan, yağmurdan ve diğer iklim değişikliklerinden veya hava koşullarından korumak için tasarlanmışlardır. İki milyon yıl önce yaşamış olan ilk insanlar; ağaç yapraklarını, dokunmuş otları veya ağaç kabuğunu, kemikleri, kafatasını ve ölü hayvanların derisini vb. sararak bedenlerini örtmüş ve korumuşlardır. Antropologlara göre, insanların kıyafetleri ne zaman kullanmaya başladığına dair hiçbir bilgi yoktur, ancak bazı kayıtlar, insanların yaklaşık bir milyon yıl önce kıyafet giymeye başladığını söylemektedir.

Arkaik insanların alt türü ve farklı Homo cinsi Neandertaller, yaklaşık MÖ 200.000’den MÖ 30.000’e kadar Avrasya ülkelerinde yaşamış ve ilk kez kıyafet giyen insanlar olan soyu tükenmiş bir türdür. Bu süre zarfında, dünyanın sıcaklığı çarpıcı bir şekilde yükselip düşmüş ve Neandertal insanının yaşadığı Avrupa ve Asya’nın kuzey bölgelerinde bir dizi buz devri yaratmıştır. Vücut ısısını koruyan kompakt, kaslı vücutlarıyla, günlerinin soğuk iklimine iyi bir şekilde adapte olmuşlardır. Ama onlara en iyi hizmet eden büyük beyinleri olmuştur. Neandertal insanı, taştan ham ama etkili aletler yapmayı öğrenmiştii. Mızrak ve balta gibi aletler Neandertalleri güçlü avcılar yapmış ve çevrelerini paylaşan tüylü mamutları, ayıları, geyikleri, misk öküzlerini ve diğer memelileri avlamışlardır. Bir noktada kendilerini sıcak ve kuru tutmak için bu hayvanlardan elde edilen kalın, tüylü postları nasıl kullanacaklarını öğrenmişlerdir. Böylelikle kıyafet dikme fikri, eskiden hayvan derisi diken bu Neandertallerden kaynaklanmaktadır.

Tarih Öncesi Dönem

İnsanların ilk kez ne zaman kıyafet giymeye başladıkları kesin değil, ancak antropologlar 100.000 ila 500.000 yıl önce değişen tahminler vermektedirler. İlk giysiler doğal unsurlardan yapılmıştır: hayvan derisi ve kürkler, otlar ve yapraklar, kemikler ve deniz kabukları. Giysiler genellikle bol dökümlü veya bağlanmış; bununla birlikte, hayvan kemiğinden yapılan basit iğneler, en az 30.000 yıl öncesinden dikilmiş deri ve kürk giysilere dair kanıt sağlamaktadır. Yerleşik neolitik kültürler, dokuma liflerin hayvan postlarına göre avantajlarını keşfettiklerinde, kumaş yapımı, sepetçilik tekniklerinden yararlanarak insanlığın temel teknolojilerinden biri olarak ortaya çıkmıştır.
Cro-Magnon insanı, insan gelişiminin bir sonraki aşaması olarak değerlendirilmiştir, kırk bin yıl önce ortaya çıkmış ve Neandertallerin kıyafetlerinde ilerleme kaydetmişlerdir. Daha akıllı Cro-Magnon insanları nasıl ateş yakılacağını ve yemek pişirileceğini öğrenmişler ve daha ince, daha verimli araçlar geliştirmişlerdir. Hayvan derilerinde, gizleme ipleriyle birbirine bağlanmış küçük delikler açmak için keskin bızlar veya sivri uçlu aletler kullanmışlardır. Bu şekilde, muhtemelen vücut, bacaklar, baş ve ayaklar için en eski kaplamaları gelişmişlerdir. İlk montajı yapılan giysinin tunik olduğu düşünülmektedir. Bir tunik, kafasına bir delik bırakılarak kısa bir kenarı birbirine bağlanmış iki parça dikdörtgen hayvan derisinden yapılmıştır. Bu kaba giysi vücuda yerleştirilmiş ve dikişli uzunluk omuzlarda uzanmaktadır ve geri kalanı aşağıya sarkmaktadır. Kollar açık kenarlardan geçirilmiş ve giysi ya bir kemerle kapatılmış ya da giysiyi vücut üzerinde tutmak için yanlara ek bağlar yerleştirilmiştir. Böylelikle bu tunik, gömleğin atası olmuştur.

En önemli Cro-Magnon icatlarından biri iğnedir. İğneler, hayvan kemiği şeritlerinden yapılmıştır; bir ucunda bir noktaya kadar keskinleştirilmiş ve diğer ucunda bir göz oluşturulmuştur. Kanıtlar, Cro-Magnon insanlarının kendilerini soğuktan koruyacak dar pantolon ve gömleklerin yanı sıra şallar, kapüşonlar ve uzun botlar geliştirdiklerini göstermektedir. Derileri yumuşatmak için nasıl bronzlaşacaklarını öğrenmedikleri için, hayvan derisi ilk başta sert olduğundan, ancak tekrar tekrar giyildiğinde çok yumuşak ve rahat olacağı düşünülmektedir. Erken giyim hakkında bilinenlerin çoğu, çok az kanıt ve iyi tahminlerden oluşan bir yama çalışmasıdır. Sadece çok eski giysilerin parçaları hayatta kalmıştır. Bu nedenle arkeologlar, erken kıyafet resimlerini geliştirmek için mağara çizimlerine, oyulmuş figürlere ve fosilleşmiş bir çamur zeminde birbirine dikilmiş derilerin izleri gibi şeylere güvenmişlerdir. İtalya sınırına yakın, Avusturya dağlarında 5,300 yıl önce ölen bir adamın kalıntılarının keşfi, bu arkeologların keşfettiklerinin çoğunu doğrulamaya yardımcı olmuştur. Bu erkek avcının cesedi beş bin yıldan fazla bir süredir buzun içinde korunmuş ve giysilerinin birçok parçası hayatta kalmıştır.

Arkeologlar giysilerini bir araya getirmişlerdir ve bu insanların karmaşık bir kıyafet giydiğini keşfetmişlerdir. Üzerinde bulunan kıyafetler şu şekildedir: Bacaklarını dikkatlice dikilmiş tozluklar örtmüş ve cinsel organları ile kalçalarının etrafına ince bir deriden peştamal sarmışlardır. Adamın vücudunun üzerine neredeyse dizlerine kadar uzanan uzun kollu bir kürk manto giymiştir. Kürk, dış kısımda görünecek şekilde birçok kürk parçasından dikilmiştir. Muhtemelen bir tür kemerle tutturulmuştur. Adamın ayakları üzerinde, muhtemelen karda ayaklarını sıcak tutmak için, birbirine dikilmiş ve otlarla doldurulmuş kısa botlar bulunmuştur ve kafasına basit bir kalın kürk kep takmıştır. Avusturya’da keşfedilen Buz Adam, en eski Cro-Magnon adamından çok daha sonra ortaya çıkmış olsa da, kıyafetlerinin üretilme şekli, ilk giysilerin temel tekniklerini ve malzemelerini doğrulamıştır. Kısaca el dikişi ve el giyim tarihi ile tekstilin tarihi buna dayanmaktadır. El dikişi ve üretilen kumaşların zorluğu nedeniyle, insanlar dokuma, eğirme ve diğer teknikleri ve giyim için kullanılan kumaşları yapabilmek için gereken makineleri icat etmek zorunda kalmışlardır. Dikiş makinelerinden önce, neredeyse tüm giysiler yerelmiş ve elde dikiliyormuş, çoğu kasabada müşteriler için ayrı ayrı giyim ürünleri yapabilecek terziler bulunmaktaymış. Dikiş makinesinin icat edilmesinden sonra hazır giyim sektörü yükselmiştir

Kostümlerin Kökeni

Kostüm kelimesi latince consuetudo kelimesinden türetilmiştir ve bu da tam bir dış giysi seti anlamına gelmektedir. Kostümler sadece vücudu kaplamak ve süslemek için kullanılmamış, aynı zamanda herhangi tarihsel dönemde kişinin topluluğu veya menşe ülkesi dâhil olmak üzere kişinin kültürel kimliğini oluşturmaya hizmet eden önemli bir sözel olmayan iletişim aracı oluşturmuşlardır. Kostüm, bir bireyin veya grubun sınıfını, cinsiyetini, mesleğini, etnik kökenini, milliyetini, faaliyetini veya dönemini yansıtan kendine özgü giyim tarzıdır. Bu terim ayrıca geleneksel olarak binicilik kostümü, yüzme kostümü, dans kostümü ve gece kostümü gibi belirli etkinlikler için tipik uygun kıyafetleri tanımlamak için kullanılmıştır. Yerel kültürel ve moda normlarında, kabul edilebilir ve uygun olan kostüm değişikliklere tabidir.

Araba ile yolculuk yapacaklar daha çok samur giyerlerdir. Bu fildişi saten üzerine gerçek dantellerle kaplanır ve öğleden sonra resepsiyonu için uygun bazı akıllı kostümlerin üzerine giyilirdi. Bu genel kullanım yavaş yavaş yerini elbise, kılık kıyafet veya giyme terimlerine bırakmış ve kostüm kullanımı, alışılmadık veya modası geçmiş giysilerle ve kimliklerde bir değişikliği çağrıştıran kılık kıyafetle daha sınırlı hale gelmiştir. Tiyatro, cadılar bayramı ve maskot kostümleri gibi. Hazır giyimin ortaya çıkmasından önce giyim elle yapılırmış. Ticari satış için yapıldığında, 20. yüzyılın başlarında, genellikle tuhafiye ve korse de dâhil olmak üzere karmaşık veya samimi kadın kostümü talebini karşılayan işletmeleri yöneten kadınlar tarafından, kostümciler tarafından yapılmıştır.

Giyimin Kökenin Arkasındaki Teoriler

‘Giysi erkeği adamı yapar’ sözü çok eski ve fazla düşünmeden doğruluğu kabul edilen bir sözdür. Giysiler sadece erkeği adam etmekle kalmaz, aynı zamanda yüz özellikleri olan mimiklerini ve vücutlarının görünüşlerini de etkiler. Giyim, bireyler tarafından bir sosyal etkileşim aracı olarak kullanılan semboller biçimini almaktadır ve bu sözlü olmayan iletişimi oluşturmaktadır. İklim, insanlık tarafından giyilen çeşitli giyim türlerinin icat edilmesinin gerekliliğini belirlemede açıkça önemli bir rol oynamıştır. Ilıman bölgeler, tüm vücudu kaplayan giysilerden sorumludur ve giysiler, kullanıcıyı sıcağa, soğuğa ve kum fırtınalarına karşı korumaktadır.

Giyim İki Sınıfta Sınıflandırılması

Giyim sabit ve modaya uygun olarak iki sınıf ile sınıflandırılmıştır. Sabit olanlar büyük ölçüde kalıcıdır ve moda değişikliklerine tabi değildir, ancak her bölgeye göre değişmektedir. Modaya uygun tip, genellikle batı ülkelerinde hâkimdir ve zamanla, moda değişikliklerine tabi olan dünyanın her yerinde hızla değişmektedir. Giysinin kökeni ile ilgili olarak, 4 ana teori vardır ve bunlar aşağıdaki gibidir:

Tevazu teorisi: Tevazu kelimesi latince ölçüyü korumak anlamına gelen modestus kelimesinden gelmektedir. Cennet bahçesinin Mezopotamya efsanelerine ve hatta yılanın baştan çıkarmasına aşina olan bu teori, giysilerin başlangıçta genital organları utanç, alçakgönüllülük veya diğer bazı cinsel duygu biçimlerinden gizlemek için giyildiğini savunmaktadır. Bu başlangıçtan itibaren, cinsel öz-bilinç daha rafine hale geldikçe, vücudu daha genel olarak örtme uygulamasının büyüdüğü varsayılmaktadır.

Utangaçlık teorisi: Cinsel çekicilik teorisi (Westmark 1921) insanlar önce dikkatleri özel bölgelere çekmek için giyilirmiş. Westermarck ve Havelock Ellis tarafından popüler hale getirilen bu teori, dilenme müstehcen, dikkatleri cinsel organlara, cinsel işlevlere çekmek ve genel olarak kullanıcıyı daha büyük bir cinsel ilgi nesnesi yapmak için tasarlanmıştır. Bu, aşinalığın kayıtsızlığı beslediği ve gizlemenin özellikle taklit veya kısmi gizlemenin ilgiyi artırdığı Doktrindir.

Süsleme Teorisi: Giyim, doğrudan cinsel bir tür olması gerekmeyen, dikkat çekme veya üstünlüğü sağlama arzusunda başlamaktadır. Bu teorideki ilkel giyim, göze çarpan süslemedir. Bu teori, giysilerin dekoratif doğasına ve diğer görünüş biçimlerine atıfta bulunmaktadır; sergileme, cazibe veya estetik ifade amaçlı değişiklikler.

Projeksiyon Teorisi: Bu teori, giysilerin insanları elementlerden, hayvanlardan ve hatta doğaüstü güçlerden koruduğunu öne sürmektedir.

İnsanlar Neden Kıyafet Giyiyor?

Tarih öncesi insanlar vücutlarını 75.000 yıl önce giydirmişlerdir. Bu, antik mağara çizimlerinin, heykellerinin ve kıyafet yapımında kullanılan malzeme kalıntılarının keşifleriyle gösterilmiştir. En başından beri giyim aynı temel insan ihtiyaçlarına hizmet etmiştir. Bu ihtiyaçlar koruma (fiziksel bir ihtiyaç), süsleme ve kimlik (psikolojik ihtiyaçlar) ve alçakgönüllülük ve statüdür (sosyal ihtiyaçlar).